GÖZ KAPAĞI HASTALIKLARI

M. Orbikularis okuli, Fasial sinirden innerve olur ve göz çevresini saran sirküler liflerden oluşmuştur. Kasıldığı zaman göz kapaklarını kapatır. Kırpma refleksinin efferent yolunu da oluşturur.

M. Levator superior, Okulomotor sinirden innerve olur. Orbita apeksindeki Zinn halkasından başlayan lifler öne doğru uzanırlar ve bir kısmı kapak serbest kenarında, bir kısmı ise tarsın üst kenarında sonlanırlar. Müller kası ise, sempatik sinirden innerve olan düz bir kastır. Orbita apeksindeki Zinn halkasından başlar ve tarsın üst kenarında sonlanır ve her iki kasın görevi de üst göz kapağını kaldırmaktır.

Epikantus:
Göz kapaklarının iç kısmında, iç kantusu yukarıdan aşağıya doğru örten dikey bir deri katlantısıdır. Yeni doğanda ve sarı ırktaki bu fizyolojik durum yalancı iç şaşılık (pseudostrabismus) izlenimi verir.

Ankiloblefaron :
Alt ve üst göz kapaklarının doğuştan yapışıkolmasına verilen isimdir.

İltahabi blefaritler :
En sık olarak stafilokoklarla meydana gelirler. Zeiss (yağ) ve moll (ter) bezlerinin süpüratif tipte iltahabı olan marjinal blefaritler genellikle akut seyirlidirler. Semptomları arasında ödem, hiperemi, ve ağrı ön plandadır. Kirpik diplerinde sekresyon, kepeklenme mevcuttur.Kepekler kaldırılınca altında ülserasyon görülebilir. Yakın komşuluk nedeni ile sıklıkla bir konjonktivit tabloya eşlik edebilir. Eğer kıl kökleri harap olursa kirpikler dökülebilir(madarozis) ve tekrar çıkmazlar. Tedavide antiseptik ilaçlar, antibiyotikli göz damla ve pomadlarından yararlanılır.

Allerjik blefaritler :
Genellikle kronik seyirli olup, semptomları arasında kaşıntı ve kızarıklık ön plandadır. Kirpik diplerinde kepeklenme şeklinde pul pul döküntüler, seboreik sekresyonlar oluşabilir. Tedavide kapakların ve kirpik diplerinin temizliğinin yanısıra kortizonlu göz damla ve pomadları kullanılabilir.

Hordeolum eksternum (Dış arpacık) :
Kirpik diplerindeki zeiss ve moll bezlerinin stafilokoksik, akut süpüratif iltahabıdır. Deriye fistülize olabilir. Tedavide sıcak pansuman ve topikal antibiyotikli ilaçlar kullanılır.

Hordeolum internum (İç arpacık) :Meibomius bezlerinin stafilokoksik, akut süpüratif iltahabıdır. Ödem ve ağrı şiddetlidir. Lezyon dış arpacığa göre daha derindedir. Benzer şekilde tedavi edilir.

Şalazyon :
Meibomius bezinin kronik granülomatöz bir iltahabıdır. Bezin sekresyonunun retansiyonu sonucu gelişir. Akut iltihabi belirtiler olmaksızın kapakta lokalize, ağrısız bir nodül şeklinde belirir. Tedavi, erken dönemde sıcak pansuman ve masajdan ibarettir. Tedaviye cevap alınamazsa lezyon içine depo steroid enjeksiyonu veya cerrahi küretaj yapılır. 

Ptozis :
Üst göz kapağının normal pozisyonundan daha düşük durumda olmasına ptozis adı verilir. Bilateral yada unilateral olabilir. Dört ana tipi vardır. Bunlar myojenik, aponevrotik, nörojenik ve mekanik ptozisdir. Ptozislerin %90’ı konjenitaldir. %10’u ise paralitik, miyojenik (Miyastenia Gravis), sempatik ve mekanik nedenlerle akkiz olarak ortaya çıkar. Nedene ve levator fonksiyonuna göre cerrahi tedavi planlanır. Levator rezeksiyonu bu amaçla uygulanan etkili cerrahilerden birisidir. Konjenital ptozislerde ise cerrahi tedavinin erken uygulanması önemlidir çünkü üst göz kapağının pupil alanını kapatması durumunda ambliyopi gelişebilir. Cerrahi yöntem olarak da frontal askılama konjenital grupta daha sık uygulanır. 

Kapak retraksiyonu :
Üst ve alt göz kapaklarının limbusları açıkta bırakıp, skleranın görünür olmasına kapak retraksiyonu adı verilir. Fizyolojik olabilir. Sıklıkla tiroid oftalmopatide üst göz kapağında miyojenik nedenlerle ortaya çıkar. 

Lagoftalmus :
Göz kapaklarının kapatılamaması ve kapaklar arasında aralık kalmasıdurumuna verilen isimdir. Bu durumda, özellikle gece uyku sırasında kornea kuruma tehlikesi ile karşı karşıya kalacağı için gözün kaybına kadar giden komplikasyonlar (lagoftalmik keratit) gelişebilir. Sıklıkla fasial paralizide ortaya çıkar. Tedavide suni gözyaşı pomadları kullanılarak korneanın kuruması önlenmeye çalışılır.

Ektropion :
Göz kapaklarının serbest kenarının dışa doğru dönmesidir. Bu durumda punktumların da pozisyonu değişeceği için sulanma (epifora) şikayetine neden olurlar. Senil, skatrisyel ya da paralitik tipleri vardır.Senil ektropionda alt kapakta gevşeklik sözkonusudur. Skatrisyel tipinde çeşitli nedenlerle kapağın ön lamellasını tutan skar oluşumu ve kısalma nedeniyle alt veya üst kapağın gözden uzaklaşmasıyla ortaya çıkar. Paralitik ektropion ise fasiyal sinir felci ile ortaya çıkar ve tek taraflı olarak görülür. Cerrahi tedavi ektropionun tipine göre farklılık gösterir.

Entropion :
Göz kapaklarının serbest kenarının içe doğru dönmesidir. Bu durumda kirpikler kornea ve konjonktivaya sürekli olarak temas ederler ve irritasyona neden olurlar. Senil, skatrisyel ve konjenital tipleri vardır. En sık senil tipi görülür. Kapak ve orbita dokularının gevşemesiyle orbikularis okuli kasının preseptal bölümünün pretarsal bölümü üzerine katlanması, alt kapak retraktörlerinin gevşemesi, tarsın içe doğru katlanmasıyladır. Tedavi cerrahiyle ön lamellanın kısaltılmasıdır. Skatrisyel entropion hem alt, hem de üst kapağı tutabilir. Trahom, kimyasal yanık, kronik blefarokonjonktivit gibi hastalıklarla arka lamellada skatrizasyon ve kısalmayla ortaya çıkar. Konjenital tipte ise alt kapak medialindeki cilt ve orbikularis kasında fazlalık sözkonusudur.

Trikiyazis :
Normalde dışa doğru dönük olması gereken kirpiklerin kapak kenarı veya konjonktivanın kronik iltihaplarına bağlı olarak göz küresine temas edecek şekilde içeri dönmesidir.

Distikiyazis :
Meibomian bezlerinin ağızlarından ikinci bir sıra kirpik çıkmasıdır.

Bazal hücreli karsinom :
Kapağın malign tümörlerinin %95’ini oluşturur. En sık alt kapağı ve medial kantal bölgeyi tutar. Yavaş ve ağrısız büyür. Daha çok lokal invazyon yapar. Nodüler ve sklerozan tipleri vardır.

Yassı hücreli karsinom :
Çok daha seyrek bir tümördür. Daha çok üst kapağı tutar. Aktinik keratoz ve keratoakantom gibi prekanseröz lezyonlardan gelişebilir.